Το Γαβαλοχώρι φιλοξενεί μια μοναδική συνεργασία μεταξύ ενός Αμερικανού παλαιοεθνοβοτανολόγου και ενός Έλληνα σομελιέ. Christine Hastorf, καθηγητής ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια-Μπέρκλεϊ, και Στέλλα Διομανταράκη, σομελιέ σε εστιατόρια και ταβέρνες στην περιοχή του Αποκόρωνα, συνεργάστηκαν για να αναδημιουργήσουν παλιές κρητικές συνταγές. Ακούστε πώς συνέβη αυτό: Η Christine είναι φίλη με μια Αμερικανίδα που έχει σπίτι στο Γαβαλοχώρι, και όταν αγοράστηκε το σπίτι, η Christine της δάνεισε κάποια χρήματα για να τη βοηθήσει να το αγοράσει. Ως αποτέλεσμα, η Christine έχει ανοιχτή πρόσκληση να μείνει στο σπίτι, οπότε προσπαθεί να έρχεται στο Γαβαλοχώρι για μία ή δύο εβδομάδες κάθε καλοκαίρι.
Η Christine επισκέπτεται το Γαβαλοχώρι μια ή δύο εβδομάδες κάθε καλοκαίρι. Κάποια στιγμή, η Christine γνώρισε την Στέλλα, όταν εκείνη εργαζόταν ως σομελιέ στο εστιατόριο «Emerald» στην Πλάκα. Σύντομα ανακάλυψαν το κοινό τους ενδιαφέρον για την κρητική κουζίνα, γεγονός που ώθησε την Στέλλα να αποκαλύψει στην Christine ότι ένας φίλος της είχε βρει κάποιες πολύ παλιές κρητικές συνταγές μέσα σε ένα μπαούλο. Κάπως έτσι, λοιπόν, ξεκίνησε η προσπάθεια των δύο γυναικών να μελετήσουν και να προσπαθήσουν να μαγειρέψουν τις δέκα αυτές συνταγές.
Ωστόσο, η αναβίωση των συνταγών δεν υπήρξε καθόλου εύκολη υπόθεση, διότι οι συνταγές περιείχαν μόνο τη λίστα των συστατικών τους. Δεν αναφέρονταν πουθενά οι ποσότητες των υλικών, αλλά ούτε υπήρχε κάποια περιγραφή για τη διαδικασία του μαγειρέματος, που θα έπρεπε να ακολουθήσει κάποιος. Η Στέλλα, η οποία κατάγεται από την Κρήτη, χρησιμοποίησε τις γνώσεις της στη ντόπια κρητική κουζίνα, προκειμένου να πειραματιστεί αρκετά, ωσότου να καταλήξει σε μια οργανοληπτικά σωστή γεύση για το κάθε πιάτο. Ανάμεσα σε αυτές τις συνταγές, ξεχωρίζει, λόγου χάρη, ένα πιάτο με κοτόπουλο ή κάποιο άλλο άγριο πτηνό, μαγειρεμένο με ελαιόλαδο, τυρί, άγρια κρεμμύδια, μέλι, σκόρδο, λευκό πιπέρι, σταφίδες, σπόρους κόλιανδρου και κύμινο, ενώ μία άλλη συνταγή αναφέρεται σε έναν πουρέ από άγρια πράσα, τυρί, ελαιόλαδο, σκόρδο και μέλι. Όπως μας εξηγεί, με ένα πλατύ χαμόγελο, η Christine, οι αποτυχίες κατά την επίπονη διαδικασία ήταν λίγες, καθότι η Στέλλα είναι εξαιρετική μαγείρισσα.
Σε όλο αυτό το εγχείρημα, η Christine είχε την πολύτιμη βοήθεια των προπτυχιακών φοιτητών της, προκειμένου να προσπαθήσει να προσδιορίσει πόσο παλιές είναι οι συνταγές. Το κεντρικό ερώτημα που έθεσε η Christine σχετικά με τις συνταγές ήταν το εξής: «Πότε θα μπορούσε να έχει δημιουργηθεί αυτή η συνταγή;». Με άλλα λόγια, με δεδομένα τα συστατικά, θα μπορούσε να έχει φτιαχτεί, για παράδειγμα, κατά τη Νεολιθική εποχή ή κατά τη διάρκεια της Εποχής του Χαλκού; Παρόλο που η απάντηση σε αυτό το ερώτημα δεν μπορεί να εξακριβωθεί με βεβαιότητα, η Christine πιστεύει ότι οι συνταγές είναι από τον 16ο αιώνα ή και νωρίτερα, δεδομένων των συστατικών που περιλαμβάνονται σε αυτές. Κανένα από τα συστατικά δεν προέρχονται από την εποχή της αποικιοκρατίας (λόγου χάρη τρόφιμα, όπως οι τομάτες, οι πιπεριές τσίλι, οι πατάτες ή τα αγγούρια), γεγονός που οδηγεί στην πιθανότητα ότι ορισμένες από τις συνταγές θα μπορούσαν να έχουν παρασκευαστεί ακόμη και από τους πρώτους αγρότες, στη Νεολιθική Κρήτη.
Η Christine έχει πτυχίο στην Ανθρώπινη Βιολογία, από το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, και μεταπτυχιακό και διδακτορικό στην Ανθρωπολογία από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια. Στα πλαίσια της επαγγελματικής της δραστηριότητας, έχει ταξιδέψει στη Βολιβία, στο Περού, στην Ιταλία, στη Δανία, στην Τουρκία, στην Ουγγαρία, στην Αργεντινή και στο Μεξικό, όπου επικεντρώνεται στα φυτά και στη χρησιμότητά τους στην καθημερινή ζωή των αρχαίων πολιτισμών. Μελετά τα απομεινάρια των φυτών σε αρχαιολογικούς χώρους, ενώ στο εργαστήριό της έχει αναπτύξει νέες επιστημονικές μεθόδους για την ενδελεχή μελέτη τους. Ανάμεσα στα πολλά συγγράμματα και άρθρα της βρίσκουμε το «The Social Archaeology of Food: Thinking About Eating in the Past and Present», καθώς και το «Current Paleoethnobotany: Analytical Methods and Cultural Interpretations of Archaeological Plant Remains».
Η Στέλλα είναι επαγγελματίας σομελιέ (CMS certified) με πιστοποιημένες σπουδές σχετικά με τον οίνο (WSPC επίπεδο 3), ενώ έχει αποφοιτήσει από το ΕΑΠ (Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο) με σπουδές πάνω στον Ελληνικό Πολιτισμό. Στα πλαίσια της επαγγελματικής σταδιοδρομίας της, μεταξύ άλλων, έχει εργαστεί στο φημισμένο εστιατόριο «Tudor Hall», στην Αθήνα, στο «Badrutt's Palace» και στο «Zermatt ΜΧ» στην Ελβετία, καθώς και στο Nobu Matsuhisa, στην Μύκονο. Αυτόν τον καιρό δραστηριοποιείται στο gastro bar «Στεριά», που βρίσκεται στην Σπλάντζια των Χανίων. Εκεί, υιοθετώντας τις αρχές της βιωσιμότητας, του μηδενικού αποτυπώματος και της ανακύκλωσης, σε μια καινοτόμα προσπάθεια σε όλα τα στάδια λειτουργίας του «Στεριά», προσφέρεται μια ιδιαίτερη οπτική στα υλικά και στις δυνατότητες της Κρήτης ως ονομαστού γαστρονομικού προορισμού. Τέλος, η Στέλλα, ακολουθώντας την ίδια λογική, λειτουργεί και μία μικρή επιχείρηση catering Nakara Catering, ενώ πλέον ασχολείται και με την συγγραφή ενός μαγειρικού βιβλίου, διότι μια από τις σημαντικότερες άυλες κληρονομιές της Κρήτης είναι η μαγειρική τέχνη.
Η Christine και η Στέλλα σχεδιάζουν να συγγράψουν από κοινού μία έκθεση σχετικά με το σημαντικό εγχείρημα της αναβίωσης των παλιών συνταγών, το οποίο θα δημοσιεύσουν σε διεθνές περιοδικό, που σχετίζεται με την ιστορία του φαγητού. Μέχρι να συμβεί αυτό, ας απολαύσουμε το υπέροχο φαγητό που μας προσφέρει η κρητική κουζίνα. Στην υγειά μας!
